بخشی از متن پاورپوینت گريستن براي امام حسين :
گریستن بر امام حسین
روایات فراوانی از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامان معصوم (علیهم‌السلام) درباره ثواب عزاداری و گریستن بر مصائب امام حسین (علیه‌السلام) و اهل بیت آن حضرت نقل شده که در آنها شیعیان به این امر تشویق و ترغیب شده‌اند. این احادیث در کتب حدیثی مهم شیعه, مانند کامل الزیارات, امالی, ثواب الاعمال, خصال صدوق و وسائل الشیعه نقل شده‌اند. در این مقاله, برای نمونه به نقل برخی از این احادیث در دو بخش (ثواب گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) و ثواب سرودن شعر در رثای آن حضرت) می‌پردازیم و در ادامه, تحلیلی درباره پاداش گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) ارائه می‌کنیم.
فهرست مندرجات
1 - فضیلت گریستن بر امام حسین1.1 - روایت ریان بن شبیب
1.2 - حدیث چهارصد خصلت
1.3 - روایت امام باقر
1.4 - روایت علی بن حمزه
1.5 - روایت ابوهارون مکفوف
1.6 - روایت دیگر از امام باقر
1.7 - روایت مسمع بن عبدالملک
1.8 - روایت امام صادق
2 - فضیلت گریاندن و سرودن شعر در رثای امام
2.1 - روایت ابوهارون مکفوف
2.2 - روایت زید شحام
2.3 - روایت ابوعماره
3 - معنای تباکی
3.1 - توصیه به تباکی
4 - پاداش گریه بر امام حسین
4.1 - پاسخ به برخی پرسش‌ها
4.2 - پاسخ تکمیلی
5 - یادآوری
6 - پانویس
7 - منبع
فضیلت گریستن بر امام حسین
نمونه‌هایی از احادیث درباره فضیلت گریستن بر امام حسین (علیه‌السلام) در اینجا آورده شده است:
روایت ریان بن شبیب
ریان بن شبیب می‌گوید: روز اول ماه محرم به محضر امام رضا (علیه‌السلام) رسیدم. حضرت (در خلال حدیث مفصلی) فرمود:
ای پسر شبیب, محرم, ماهی است که در عهد جاهلیت [هم], آن را محترم می‌شمردند و ظلم و جنگ در آن را حرام می‌دانستند؛ اما این امت, نه حرمت این ماه را نگه داشتند و نه حرمت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را در این ماه فرزندان پیامبر را کشتند و زنان او را اسیر کردند و اثاث او را غارت کردند.
خداوند هرگز این جرم آنها را نبخشد. ای پسر شبیب؛ بر حسین (علیه‌السلام) گریه کن که او را مثل گوسفند سر بریدند و هجده نفر از مردان خاندانش با او کشته شدند که در روی زمین مانند ندارند و آسمانهای هفتگانه و زمین‌ها در قتل او گریستند.... ای پسر شبیب؛ اگر بر حسین (علیه‌السلام) گریه کنی چندان که اشک تو بر گونه هایت روان گردد, خداوند هر گناهی که کرده باشی, کوچک یا بزرگ, اندک یا بسیار می‌آمرزد... ای پسر شبیب؛ اگر دوست داری در درجات بالای بهشت با ما باشی, به سبب حزن ما محزون, و برای شادمانی ما شاد باش. (یا بن شبیب! ان بکیت علی الحسین حتی تصیر دموعک علی خدیک, غفرالله لک کل ذنب اذنبته صغیرا کان او کبیرا قلیلا کان آو کثیرا... یا بن شبیب, ان سرک ان تکون معنا فی الدرجات العلی من الجنان, فاحزن لحزننا وافرح لفرحنا)
[1] شیخ صدوق, الامالی, تحقیق قسم الدراسات الاسلامیه مؤسسه البعثه, مجلس 27, ص192, ح5.
حدیث چهارصد خصلت
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) (در حدیثی شامل چهارصد خصلت) می‌فرماید: (هر دیده‌ای روز قیامت, گریان و هر چشمی [از روی نگرانی] بیدار است, مگر چشم کسی که خداوند او را بر کرامت خود اختصاص داده باشد و بر هتک حرمتی که از حسین (علیه‌السلام) و خاندان پیامبر می‌شود, گریسته باشد). (عن امیرالمؤمنین (فی حدیث اربعمائه) قال: کل عین یوم القیامه باکیه وکل عین یوم القیامه ساهره الا عین من اختصه الله بکرامته و بکی علی ماینتهک من الحسین و آل محمد)
[2] شیخ صدوق, الخصال, تصحیح علی اکبر غفاری, حدیث اربعمائه, ص625.
روایت امام باقر
امام باقر (علیه‌السلام) روایت می‌کند که امام سجاد (علیه‌السلام) فرمود:
هر مؤمنی که برای کشته شدن امام حسین (علیه‌السلام) گریان شود به طوری که اشک بر صورتش جاری شود, خداوند متعال غرفه‌هایی در بهشت برای او آماده می‌کند که مدتی طولانی در آنها ساکن باشد, و هر مؤمنی که به دلیل آزار و اذیتی که از دشمنان در دنیا به ما رسیده, گریان شود, به گونه‌ای که اشک بر صورتش جاری شود, خدای متعالی در بهشت, او را در جایگاه صدق ساکن می‌گرداند, و هر مؤمنی که به خاطر ما اذیتی به او رسیده باشد و به سبب این اذیت و آزار, چشمانش گریان و اشکش بر گونه اش جاری شود, خداوند هر آزار و اذیت را از او برگرداند و روز قیامت او را از خشم خود و آتش جهنم ایمن سازد. (عن محمد بن مسلم عن ابی جعفر قال: کان علی بن الحسین یقول: ایما مؤمن دمعت عیناه لقتل الحسین بن علی دمعه حتی تسیل علی خده بواه الله بها فی الجنه غرفا یسکنها احقابا و ایما مؤمن دمعت عیناه حتی تسیل علی خده فینا ااذی مسسنا من عونا فی الدنیا بواه الله فی الجنه مبوا صدق و ایما مؤمن مسه اذی فینا فدمعت عیناه حتی تسیل علی خده من مضاضه ما اوذی فینا, صرف الله عن وجهه الاذی و آمنه یوم القیامه من سخطه و النار)
[3] قمی, ابن قولویه, کامل الزیارات, تحقیق نشر الفقاهه, باب32, ص111, ح1.
[4] شیخ صدوق, ثواب الاعمال وعقاب الاعمال, تصحیح علی اکبر غفاری, ص83.
روایت علی بن حمزه
علی بن ابی حمزه نقل می‌کند که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: (گریه و بی تابی برای انسان مکروه است, جز برای حسین بن علی (علیه‌السلام), که موجب اجر و پاداش است). (عن الحسن بن علی بن ابی حمزه عن ابیه عن ابی عبدالله قال: سمعته یقول: ان البکا و الجزغ مکروه للعبد فی کل ما جزع ماخلا البکا والجزع علی الحسین بن علی فانه فیه ماجور)
[5] قمی, ابن قولویه, کامل الزیارات, باب 32, ص107, ح2.
روایت ابوهارون مکفوف
ابوهارون مکفوف ((مکفوف) به معنای نابیناست و چون وی نابینا بوده, به این نام شهرت داشته است.) روایت می‌کند که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: (هرکس که نزد او از حسین (علیه‌السلام) یاد شود و به اندازه بال مگسی از چشمانش اشک جاری شود, ثواب او بر عهده خدای عزوجل است و خدای متعال به کمتر از بهشت برای او راضی نمی‌شود. (... عن ابی هارون المکفوف قال: قال ابو عبدالله فی حدیث طویل له ومن ذکر الحسین عنده فخرج من عینیه من الدموع مقدار جناح ذیاب کان ثوابه علی الله عزوجل و لم یرض له بدون الجنه)
[6] قمی, ابن قولویه, کامل الزیارات, باب 32, ص107, ح3.
روایت دیگر از امام باقر
امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرماید: (هر مؤمنی که برای کشته شدن حسین اشک بریزد تا بر گونه اش جاری شود, خداوند او را در غرفه‌های بهشتی جای می‌دهد که مدتی طولانی در آنها ساکن باشد). (عن محمد بن مسلم عن آبی جعفر قال: ایما مؤمن دمعت عیناه لقتل الحسین دمعه حتی تسیل علی خده بوآه الله غرفا فی الجنه یسکنها احقابا)
[7] قمی, ابن قولویه, کامل الزیارات, باب 32, ص111, ح9.
روایت مسمع بن عبدالملک
[[|مسمع بن عبدالملک بصری]] روایت می‌کند که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: ((ای مسمع) آیا مصائب حسین را یاد می‌کنی)؟ عرض کردم: (آری). فرمود: (آیا بیتابی (و گریه) می‌کنی؟ عرض کردم: (بلی به خدا قسم طوری گریه می‌کنیم که اهل و عیالم اثر آن را در [سیمای] من مشاهده می‌کنند, و از خوراک امتناع می‌کنم؛ چندان که اثر گرسنگی در صورتم مشاهده می‌شود.
حضرت فرمود: (رحمت خداوند بر اشک‌های تو؛ آگاه باش که تو از گریه کنندگان بر ما محسوب می‌شوی و از کسانی هستی که در شادی ما شاد, و در حزن ما محزون, و در هنگام ترس ما ترسان, و در زمان ایمنی ما, ایمن هستند. هنگام مرگ خواهی دید که پدران من نزد تو حاضر شده, سفارش تو را به ملک الموت می‌کنند و ] از این بالاتر آنکه [ تو را [به بهشت] بشارت می‌دهند و ملک‌الموت از هر مادر مهربان بیشتر به تو مهربانی کند.
[تا آنکه فرمود:] هیچ کس به خاطر دلسوزی به ما و به سبب مصائبی که بر ما وارد شده, گریه نمی‌کند, مگر آنکه قبل از آمدن اشک از چشمش, خدا او را رحمت می‌کند. پس وقتی اشکها بر گونه اش جاری شد, اگر قطره‌ای از آن در جهنم بیفتد, گرمای جهنم را از بین می‌برد تا آنجا که دیگر برای آن حرارتی باقی نمی‌ماند.... هیچ چشمی برای ما گریه نمی‌کند, مگر آنکه از نعمت نظر کردن به [حوض] کوثر بهره مند می‌شود و با کسانی که ما را دوست دارند, از آن سیراب می‌شود. (عن مسمع بن عبد الملک کردین البصری (فی حدیث), قال: قال لی آبو عبدالله : افما تذکر ما صنع به [یعنی بالحسین] ؟ قلت: نعم, قال: فتجزع؟ قلت: ای والله, واستعبر لذلک حتی یری اهلی اثر ذلک علی فامتنع من الطعام حتی یستبین ذلک فی وجهی, قال: رحم الله دمعتک, اما انک من الذین یعدون من اهل الجزع لنا والذین یفرحون لفرحنا ویحزنون لحزننا ویخافون لخوفنا و یامنون اذا امنا, اما انک ستری عند موتک خضور آبائی لک و وصیتهم ملک الموت بک و مایلقونک به من البشاره افضل وملک الموت ارق علیک واشد رحمه لک من الام الشفیقه علی ولدها [الی ان قال:] ما بکی احد رحمه لنا ولما لقینا الا رحمه الله قبل ان تخرج الدمعه من عینه, فاذا سالت دموعه علی خده, فلو ان قطره من دموعه سقطت فی جهنم لاطفات خرها حتی لایوجد لها حر.)
[8] قمی, ابن قولویه, کامل الزیارات, باب 32, ص108, ح6.
[9] شیخ حر عاملی, محمدبن حسن, وسائل الشیعه, تصحیح و تحقیق میرزا عبدالرحیم ربانی شیرازی, ج10, ص397, ح16.
روایت امام صادق
امام صادق (علیه‌السلام) در حدیثی طولانی فرمود: (به راستی حسین (علیه‌السلام) کسی را که برای او گریه می‌کند, میبیند و از روی رحمت و دلسوزی برایش طلب آمرزش می‌کند. (قال الصادق انه لینظر من یبکیه فیستغفر له رحمه له)
[10] قمی, ابن قولویه, کامل الزیارات, باب 32, ص110.
[11] مجلسی, محمدباقر, بحارالانوار, ج25, ص376.
امام صادق فرمود: (هر کسی که نزد او یادی از ما شود و اشک چشمانش جاریگردد, خدا آتش جهنم را بر صورتش حرام می‌کند). (عن فضیل بن فضاله عن ابی عبدالله قال: من ذکرنا عنده قفاضت عیناه حرم الله وجهه علی النار)
[12] ابن قولویه قمی, کامل الزیارات, ص111, ح10.
[13] مجلسی, محمدباقر, بحارالانوار, ج44, ص285.
فضیلت گریاندن و سرودن شعر در رثای امام
درباره ثواب سرودن شعر در عزای امام حسین (علیه‌السلام), احادیثی از ائمه اطهار نقل کرده‌اند که برای نمونه, برخی از آنها را بیان می‌کنیم.
روایت ابوهارون مکفوف
ابوهارون مکفوف می‌گوید: امام صادق (علیه‌السلام) به من فرمود: ای ابا هارون, برای من در مرثیه حسین شعری بخوان. من شروع به خواندن کردم. پس حضرت گریه کرد. سپس فرمود: آنچنان که برای خود می‌خوانی (یعنی با آهنگ محزون و رقت آور), برایم بخوان. پس من شروع به خواندن کردم و گفتم:
امرر علی جدث الحسین فقال لاعظمه الزکیه...
(بر مزار حسین بگذر و به استخوانهای پاک پیکرش بگو...).
حضرت گریست. سپس فرمود: بیشتر بخوان. من قصیده دیگری را خواندم. حضرت باز گریست و (من) صدای گریه [زنان] را از پشت پرده شنیدم.
چون از خواندن فارغ شدم, فرمود: (ای اباهارون؛ هرکسی شعری در سوگ حسین (علیه‌السلام) بخواند و خود بگرید و ده تن را بگریاند, بهشت برای آنان نوشته می‌شود, و هرکس در سوگ حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و خود بگرید و پنج نفر را بگریاند, بهشت برای آنان ثبت گردد, و هرکس در سوگ حسین شعری بخواند, و خود بگرید و یک نفر را بگریاند, بهشت برای آن دو نوشته می‌شود, و هرکس نزد او یادی از حسین شود و از چشمانش به اندازه بال مگسی اشک بیرون آید, پاداش او بر عهده خداوند عزوجل است, و او جز به بهشت برای وی راضی نمی‌شود؛ (عن ابی هارون المکفوف, قال: قال لی ابو عبدالله : یا ابا هارون, انشدنی فی الحسین قال: فانشدته, فبکی, فقال: انشدنی کما تنشدون – یعنی بارقه- قال: فانشدت: امررعلی جدث الحسین فقل لاعظمه الزکیه... قال: فبکی, ثم قال زدنی, قال: فانشدته القصیده الاخری, قال: فبکی, وسمعت البکا من خلف الستر, قال: فلما فرغت, قال لی یا ابا هارون! من انشد فی الحسین شعرا فبکی و ابکی عشرا کتبت له الجنه, و من انشد فی الحسین شعرا فبکی و ابکی خمسه کتبت له الجنه ومن انشد فی الحسین شعرا فبکی و ابکی واحدا کتبت لهما الجنه و من ذکر الحسین ع عنده فخرج من عینیه من الدموع مقدار جناح ذباب, کان ثوابه علی الله ولم یرض له بدون الجنه)
[14] قمی, ابن قولویه, کامل الزیارات, باب 33, ص111, ح1.
[15] شیخ صدوق, ثواب الاعمال وعقاب الاعمال, تصحیح علی اکبر غفاری, ص83.
روایت زید شحام
زید شحام می‌گوید: امام صادق (علیه‌السلام) به جعفر بن عفان طائی فرمود: ای جعفر, به من خبر رسیده که تو در مرثیه حسین (علیه‌السلام) به نیکو شعر می‌گویی, عرض کرد: آری, خدا مرا فدای شما گرداند. فرمود: شعری بخوان. پس او شعری خواند. آن حضرت و کسانی که گرد او بودند, گریستند و اشک بر صورت و محاسن آن حضرت جاری شد. آنگاه فرمود: ای جعفر؛ به خدا سوگند, ملائکه مقرب خدا حاضر بودند و سخن تو را درباره حسین می‌شنیدند, و همچون ما, بلکه بیشتر از ما گریستند.
خداوند در این ساعت تمام [نعمت‌های] بهشت را بر تو واجب گردانید و تو را آمرزید. ای جعفر, آیا بیش از این بگویم؟ عرض کرد: آری‌ای سرور من, فرمود: هرکس درباره حسین شعری بگوید و بگرید و بگریاند, خداوند بهشت را بر او واجب گرداند و او را بیامرزد؛ (.... عن زید الشحام [فی حدیث, ان ابا عبدالله قال لجعفر بن عفان الطائی]؛ یا جعفر, قال لبیک جعلنی الله فداک, قال بلغنی انک تقول الشعرفی الحسین و تجید, فقال له: نعم جعلنی الله فداک, قال: قل فانشده, [فبکی هو] و من حوله, حتی صارت له الدموع علی وجهه و لحیته, ثم قال: یا جعفر والله لقد شهدک ملائکه الله المقربون, هاهنا یسمعون قولک فی الحسین و لقد بکرا کما بکینااو اکثر, ولقد اوجب الله تعالی لک یا جعفر فی ساعته الجنه باسرها و غفرالله لک. فقال: یا جعفر الا ازیدک! قال نعم یا سیدی, قال: