بخشی از متن پاورپوینت گروه تختهجيها :
تختهچیها
تخته چیها (یا تخته جیها), گروهی قومی, احتمالاً ترکمن تبار, با رسم ازدواجِ عمدتاً درون قبیله ای میباشند.
فهرست مندرجات
1 - شناخت اجمالی2 - امرار معاش
3 - شیوه زندگی
4 - پیشینه
5 - نسب
6 - اعتقادات
7 - آیینها
8 - مراسم جمع
9 - احیای علوی
10 - منبع
شناخت اجمالی
تخته چیها از فرقه های علوی به شمار میآیند و در روستاها یا شهرهای کوچک مناطق جنگلی جنوب و جنوب غربی آناطولی زندگی میکنند. شمار جمعیت آنان را بین صدهزار تا چهارصد هزار تن تخمین میزنند. مراکز اصلی تخته چیها, مناطق ادنه, آلانیه, انطالیه, آیدین, بالیکسیر, فینیکه, ایچل, اسپارتا, ازمیر, ملطیه, مرعش, مغله و سلفکه است. بویژه جنوب غربی آناطولی را محل سکونت چندین قبیله ترکمن دانستهاند که سربازان شاه اسماعیل بوده اند. جالب توجه اینکه تخته چیها در اواخر دوره عثمانی, اتباع ایرانی به شمار میآمدند و ازاینرو تا پایان قرن سیزدهم/ نوزدهم از سربازی معاف میشدند.
امرار معاش
تخته چیها همانطور که از نامشان پیداست, سنّتاً از راه جنگلداری و تجارت چوب و الوار امرار معاش میکردند. در دوره جمهوری, هنگامی که جنگلها تحت نظارت و مدیریت دولت قرار گرفتند و حفاظت از آنها به قانون تبدیل شد, معدودی تخته چی به امرار معاش از طریق جنگلداری ادامه دادند. در واقع, بسیاری از آنان در زمینههای گوناگون اقتصادی به فعالیت پرداختند و شیوه سنّتی زندگی خود را تغییر دادند.
شیوه زندگی
امروزه بیشتر تخته چیها در مکان ثابتی استقرار دارند و فقط تعداد اندکی از آنان شیوه زندگی عشایری (کوچ نشینی) را که تا اوایل قرن چهاردهم/ بیستم وجه غالب زندگی ایشان بود, حفظ کرده اند (کهل, 1988).
پیشینه
طبق سنّت شفاهی, تخته چیها اصالتاً خراسانی بودند و بیش از چهارصد سال پیش, از منطقه بغداد مهاجرت کردند. به احتمال قوی, آنان بعدها به تخته چیها مشهور شده اند, یعنی هنگامی که عثمانیان آناطولی در قرن دهم/ شانزدهم آزار و اذیت علویان را به جایی رساندند که آنان ناگزیر شدند به مناطق جنگلی دور از دسترس پناه ببرند. در دفاتر مالی عثمانی, عنوان تخته چی صرفاً از قرن دهم/ شانزدهم به بعد یافت میشود, یعنی از زمانی که به عنوان (جماعت تخته چی) مورد توجه قرار گرفتند.
نسب
راجع به این جماعت تخته چی, متون و روایات بعدی حکایت از این دارد که شماری از اقوام یا طوایف تخته چی از طریق شجره خانوادگی خاصی به امام رضا علیهالسلام میرسند. هرچند واحدهای مستقل عشیره ای اهمیت خود را کاملاً از دست داده اند, شجره نامههایی خانوادگی که به یکی از دوازده امام میرسند, همچنان به عنوان منابع مشروعیت رهبری دینی در میان جماعت تخته چیها از اهمیت برخوردارند.
اعتقادات
تخته چیها یازده امامی را که فرزندان امام علی علیهالسلام هستند, منازل الاهی میشمارند و معتقدند که امام علی تجلی خداوند بر روی زمین است و نسبت او را با پیامبر نسبت باطن به ظاهر و صامت به ناطق میدانند. به عبارت دیگر, مرتبه و شأن حضرت رسول را بُعد ظاهریِ وحی دانسته و او را سخنگوی حضرت علی میپندارند و امام علی را بُعد باطنی و منبع وحی تلقی میکنند. با اینهمه, اللّه و رسول و علی هم زمان وحدت جدایی ناپذیری را تشکیل میدهند, وحدتی برخاسته از موهبت تجلی نور الاهی, که پرتوی از آن در هر انسانی موجود است. نیل به درک این حضور الاهی در شخص, نتیجه خودشناسی است.
نظام چهار مرتبه ای شر