بخشی از متن پاورپوینت کمال‌الدين و النعمه :
کمال الدین و تمام النعمه (کتاب)
(کمال الدین و تمام النعمه), معروف به اکمال الدین صدوق, تالیف شیخ صدوق رحمه‌الله‌علیه, به زبان عربی و در موضوع غیبت و ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است.
[1] شیخ صدوق, کمال الدین و تمام النعمه, محقق/مصحح:غفاری, علی اکبر,اسلامیه, تهران, 1395 ق, چاپ دوم, ص19
فهرست مندرجات
1 - زندگینامه شیخ صدوق2 - نگارش‌های صدوق
3 - بخش های کتاب
3.1 - مقدمه
3.2 - باب‌های کتاب
3.3 - انگیزه نگارش
3.4 - ساختار
3.5 - گزارش محتوا
3.6 - ویژگی کتاب
4 - وضعیت نشر
5 - نسخه شناسی
6 - منابع مقاله
7 - پانویس
8 - منبع
زندگینامه شیخ صدوق
زمان ولادت وی در دست نیست, اما ابو جعفر محمد بن علی اسود-از رابطان اهل قم با ناحی مقدسه و با نایبان خاص امام زمان (علیه السلام)
[2] شیخ صدوق, کمال الدین و تمام النعمه, ج2, باب 45, حدیث 29 و 30 و 31 و 32.
برای صدوق نقل کرده است: علی بن حسین بن موسی بن بابویه پس از مرگ محمد بن عثمان عمری از من خواست از ابو القاسم روحی بخواهم از مولایمان صاحب الزمان (علیه‌السّلام) بخواهد نزد خدای عزیز و جلیل دعا کند به او فرزند پسر عطا کند. محمد بن علی اسود گوید: از او درخواست کردم و او آن را (به حضرت علیه السلام) رسانید. آن گاه سه روز پس از آن, آگاهم کرد که امام برای علی بن حسین دعا فرموده- است و به زودی برای او فرزندی مبارک زاده خواهد شد که خداوند به سبب او (به اسلام و مسلمین) سود می‌رساند و بعد از او, فرزندانی خواهد بود.[3] شیخ صدوق, کمال الدین و تمام النعمه, ج2, ص269, حدیث 32.
ابو جعفر, محمد بن علی اسود یادآور می‌شود که به دنبال دعای امام زمان (علیه السلام), محمد بن علی یعنی شیخ صدوق برای علی بن حسین زاده شد؛
[4] شیخ صدوق, کمال الدین و تمام النعمه, ج2, ص269, حدیث 32.
بنابراین صدوق در سال 305 یا 306 ق به دنیا آمده است؛ چرا که محمد بن عثمان عمری پس از حدود چهل سال, عهده داری نیابت خاص امام زمان (علیه السلام), در جمادی‌الاولی سال 305 یا 304 ق از دنیا رفته[5] شیخ صدوق, کمال الدین و تمام النعمه, ص366, حدیث 34.
و حسین بن روح نوبختی جانشین او شده است.وی که به دعای حضرت حجت (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در خاندان دانش و پرهیزگاری در شهر قم چشم به جهان گشود, با گردآوری روایات اهل بیت (علیهم‌السّلام) و نگارش کتاب‌های ارزشمند به اسلام و تشیع خدمات ارزنده‌ای کرد.
حاصل این تلاش‌ها, نگارش صدها جلد کتاب نفیس در رشته‌های گوناگون در علوم و فنون اسلامی است, که هرکدام, گنجینه‌ای پایان ناپذیر است.
[6] نجاشی, احمد بن علی, رجال النجاشی, ص389, ش 1049.
[7] شیخ طوسی, الفهرست, ص237, ش 710.
نگارش‌های صدوق
بیشتر نگارش‌های صدوق در طول تاریخ از بین رفته و فقط نامی از آن‌ها باقی مانده است. یکی از کتاب‌هایی که شیخ صدوق به صورت ویژه دربار حضرت مهدی (علیه‌السّلام) نگاشته, کمال الدین و تمام النعمه (برخی از این کتاب (اکمال الدین و اتمام النعمه) یاد کرده‌اند که درست نیست چون مؤلف در من لا یحضره الفقیه, ج4, ص180 و علل الشرایع, ص266 و عیون اخبار الرضا (علیه السلام), ج1, ص52 و 69, کمال الدین و تمام النعمه یاد کرده است.)
[8] شیخ صدوق, من لا یحضره الفقیه, ج4, ص180.
[9] شیخ صدوق, علل الشرایع, ص246.
[10] شیخ صدوق, عیون اخبار الرضا (علیه السلام), ج2, ص57.
است. این کتاب در واقع یکی از کتاب‌های مرجع و عمده در حوز مباحث مهدویت است. کمتر نوشته و اثری در دوره‌های بعد یافت می‌شود که به نوعی از این مجموعه, بهره نبرده باشد.بخش های کتاب
این کتاب به دو بخش اصلی و یک مقدمه تقسیم شده است:
مقدمه
مقدمه کتاب که بیش از یک پنجم کتاب را در بردارد, از چارچوب بحث روایی خارج و به شکل بحث کلامی درآمده است.
مؤلف در مقدمه به انگیز نگارش کتاب و به دنبال آن, اهمیت و جایگاه خلافت در نظام آفرینش می‌پردازد. وی در پی این مطالب به لزوم ایمان به حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)- پرداخته, ضرورت شناخت آن حضرت را مطرح می‌کند. و به سبب اهمیت غیبت حضرت مهدی (علیه السلام), سخن خود را بر اثبات و حکمت آن متمرکز می‌نماید و در ابتدا یادآور می‌شود که غیبت حجت‌های الهی از عصر وفات آدم علیه‌السّلام تا زمان حضرت قائم (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است و حکمت غیبت آن امام همان حکمت غیبت پیامبران سابق است و قرآن کریم و روایات بر این مطلب دلالت دارد.
نگارنده پس از بیان دلایل قرآنی و روایی و کلامی خود بر مشابهت پیامبران و امامان علیهم‌السّلام به یکی از مهم‌ترین انحرافات مهدویت می- پردازد و اشتباه در تطبیق غیبت حجت الهی در امت اسلام بر غیر حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) را به بحث می- گذارد. ابتدا از کیسانیه آغاز می‌کند که بر سایر گروه‌ها تقدم زمانی دارد.
سپس ناووسیه و واقفیه را مطرح کرده, با نقل روایات و گزارش‌های تاریخی ادعاهای آن‌ها را باطل می‌کند و یگانه غیبت وعده داده شده در روایات پیامبر و امامان معصوم علیهم‌السّلام را بر غیبت امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) تطبیق می‌کند. سرانجام مقدم کتاب با پاسخگویی به برخی اعتراضات پایان پذیرفته اصل کتاب شروع می‌شود.
باب‌های کتاب
اما مطالب اصلی کتاب در یک نگاه کلی در باب‌هایی با عناوین ذیل بیان شده است: نخست در هشت باب, از اول تا باب هشتم, دربار سابق غیبت پیامبران و حجت‌های الهی پیشین روایاتی نقل کرده است.
پس از آن در 12 باب, از باب نهم تا بیستم, به شباهت وضعیت شیعیان منتظر در دوران غیبت امام مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) با داستان منتظران بعثت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌و‌سلم) پیش از تولد و بعثت آن حضرت پرداخته است. آن گاه در 20 باب, از باب بیست و یکم تا باب چهلم, مسائل مربوط به امامت حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) مانند لزوم وجود امام و حجت الهی در هم زمان‌ها, تصریح خدا, پیامبر, و امامان معصوم (علیهم‌السّلام) بر امامت و غیبت امام دوازدهم, منکران آخرین امام و این که امامت در یک زمان, در دو برادر جمع نمی‌شود, را آورده است.
سپس مسا