بخشی از متن پاورپوینت قواعد استنباط الأحکام (کتاب) :
پاورپوینت قواعد استنباط الأحکام (کتاب)
(قواعد استنباط الاحکام), به زبان عربی, اثر سید حسین یوسف مکی عاملی است. اثر حاضر که جلد اول آن در اختیار محققان قرار می‌گیرد, تبیین کننده قواعد استنباط احکام شرعی است.
فهرست مندرجات
1 - ساختار کتاب2 - گزارش محتوا
2.1 - تاریخچه علم اصول
2.2 - مبادی علم اصول
2.3 - اوامر
2.3.1 - صیغه امر
2.4 - نواهی
2.5 - مفاهیم
2.6 - عام و خاص
2.7 - مطلق و مقید
2.8 - ملازمات عقلیه
3 - پانویس
4 - منبع
ساختار کتاب
جلد اول, مشتمل بر دو جز است؛ جز اول, درباره مبادی علم اصول است و جز دوم, شامل شش مقصد و یک خاتمه می‌باشد.
گزارش محتوا
تاریخچه علم اصول
مؤلف, در تمهید کتاب, به تاریخچه علم اصول اشاره کرده و آن را به ادوار مختلف تقسیم می‌نماید, سپس وارد مدخل شده و مبادی علم اصول را مورد بررسی قرار می‌دهد که عبارتند از:
1. تعریف علم اصول فقه: علم به قواعد و ضوابطی است که آماده و ممحض شده تا اینکه مجتهد بتواند احکام شرعیه را استنباط نماید و تعریف علم اصول به (کبریاتی که در طریق استنباط احکام شرعی واقع می‌شوند) به همان تعریف اولی برمی گردد.
[1] قواعد استنباط الأحکام , یوسف مکی عاملی, ص46.
مبادی علم اصول
2. موضوع علم: موضوع هر علم, چیزی است که در آن علم, از عوارض ذاتی یا غریب آن چیز که در ثبوت محمول برای موضوع مدخلیت دارد, بحث می‌کند.
3. تمایز علوم: مشهور آن است که تمایز علوم به موضوعات است و این سخن, در صورتی صحیح است که جامعی بین موضوعات مسائل علم وجود داشته باشد.
4. موضوع و مسائل اصول فقه: ادله و قواعدی که در طریق استنباط حکم شرعی کلی مدخلیت دارد, موضوع علم اصول و آنچه از حجیت آن ادله و قواعد بحث می‌کند, مسائل علم اصول نامیده می‌شود.
5. فایده علم اصول: تحصیل قدرت بر استنباط احکام شرعی از ادله آنها.
[2] قواعد استنباط الأحکام , یوسف مکی عاملی, ص51.
بقیه مطالبی که تحت عنوان (مبادی علم اصول) مطرح شده‌اند, عبارتند از فرق بین قاعده اصولی و فقهی, اقسام حکم, تعریف حکم, حکم تکلیفی و اقسام آن, حکم وضعی, مفاهیم عزیمت, رخصت, صحت و فساد, حقیقت وضع, واضع, استعمال, اقسام وضع, خبر و انشا , وضع مرکبات, تبعیت دلالت لفظ بر معنا از اراده, تقسیم اراده, حقیقت و مجاز, علامات حقیقت و مجاز, احوال لفظ یا اصول لفظیه, مناسبات و قرائنی که ظهور لفظ را دگرگون می‌سازند, اشتراک و تبادر در لغت عربی, استعمال لفظ مشترک در بیشتر از یک معنی, حقیقت شرعیه, مباحث صحیح و اعم و مشتق.
[3] قواعد استنباط الأحکام , یوسف مکی عاملی, ص51-101.
اوامر
مقصد اول, درباره اوامر است و در هفت بخش تدوین شده است که عبارتند از:
1. ماده امر: ماده امر, فی الجمله بر طلب و شی دلالت دارد و بقیه معانی از مصادیق شی. است.
در معنای امر فقط وجود علو در آمر معتبر است.
[4] قواعد استنباط الأحکام , یوسف مکی عاملی, ص102.
لفظ امر, برای قدر مشترک؛ یعنی طلب که اعم از وجوب و ندب است وضع شده است. به نظر مؤلف, معنای طلب و اراده متغایرند.
صیغه امر
2. صیغه امر: در این بخش, جمله خبریه‌ای که در مقام طلب وارد شده است, امر عقیب حظر, عدم دلالت صیغه امر بر مره و تکرار, عدم دلالت صیغه امر بر فور و تراخی, اطلاق صیغه آیا مقتضی وجوب نفسی است یا غیری؟ مورد بحث قرار می‌گیرد.
[5] قواعد استنباط الأحکام , یوسف مکی عاملی, ص106.
3. واجب تعبدی و توصلی.
4. اقسام واجب.
5. وجوب مقدمه واجب.
6. اجزا .
7. آیا امر به شی مقتضی نهی از ضد آن است یا خیر؟ در این بحث, در باره ضد عام و خاص سخن گفته, سپس ثمره بحث را مشخص نموده و به مسئله ترتب اشاره می‌نماید.
نواهی
مقصد دوم, درباره نواهی است و مشتمل بر شش بحث است که به آنها اشاره می‌شود:
1. ماده نهی و صیغه آن: ماده نهی به معنای طلب ترک فعل نیست, بلکه به معنای زجر و منع است و طلب ترک از لوازم زجر و منع است و بر اساس حکم عقل, ظهور در حرمت دارد. صیغه نهی بر نسبت سلب و زجر از فعل یا ترک دلالت دارد.
[6] قواعد استنباط الأحکام , یو