بخشی از متن پاورپوینت کشور يمن :
یمن
یمن کشوری در جنوب شبه جزیره عربستان در قاره آسیا است که از جهات تاریخی, فرهنگی, اقتصادی و راهبردی دارای اهمیت است.
فهرست مندرجات
1 - معرفی احمالی2 - جغرافیای طبیعی
3 - شهرهای مهم
4 - اقوام و نژادها
5 - ساختار جامعه یمن
6 - یمن جدید
7 - اهمیت یمن
8 - ادیان و مذاهب
9 - پیشینه تشیع
9.1 - در عصر پیامبر(ص)
9.2 - در عصر خلفا
9.3 - در عصر امام علی(ع)
9.4 - دوران معاویه
9.5 - دوران امام حسین
9.6 - دوران اموی
9.7 - دوران عباسی
9.8 - حکومت زیدیه
9.8.1 - عالمان
9.8.2 - سازمانها
9.9 - زیدیه
9.9.1 - عالمان
9.9.2 - سازمانها
9.10 - اسماعیلیه
9.11 - مشکلات شیعیان
10 - حمله عربستان
11 - پانویس
12 - منابع
معرفی احمالی
این کشور اسلامی, سابقهای دیرینه در اسلام و تشیع دارد. یمن تنها کشوری است که مردمش بدون جنگ تسلیم امام علی فرستاده پیامبر اسلام شدند و به اسلام گرویدند. مسلمانان یمن هم در تحکیم تشیع بعد از ماجرای سقیفه نقش داشتند, هم در دعوت از امام علی (ع) برای خلافت بعد قتل خلیفه سوم.اهالی یمن جزو جدیترین مخالفان معاویه بودند. در واقعه عاشورا چند مسلمان اهل یمن در دفاع از امام حسین (ع) حضور داشتند.
از سال 280 ق شیعیان زیدی در یمن حکومت تشکیل دادند و از آن زمان یمن مرکز زیدیه محسوب میشود. شیعیان یمن از سوی سلفیون که گفته می شود بیشتر از سوی عربستان حمایت میشوند مورد تهدید قرار دارند. آنان با حکومت مرکزی نیز میانه خوبی ندارند. شیعیان در سالهای اخیر بر دامنه تلاشهای خود برای ایفای نقشی بیشتر در تحولات یمن افزوده اند. در سالهای اخیر بخشی مهم از فعالیتها علیه حکومت یمن به دست شیعیان رقم خورده است. حوثیها مهمترین گروه شیعه در یمن هستند.
در سال 2015 م پس از سلسلسه اتفاقاتی که منجر به فرار منصور هادی رییس جمهور مستعفی یمن از پایتخت و قدرت گرفتن گروه حوثی ها در این کشور شد, عربستان سعودی با حمایت ایالات متحده امریکا و برخی قدرتهای غربی و به همراه اکثریت کشورهای عربی حملات هوایی دامنه دار و پر تلفاتی را علیه یمن آغاز کرده که منجر به کشته شدن افراد غیرنظامی بسیار شده است.
جغرافیای طبیعی
یمن کشوری است که از شمال به عربستان سعودی, از شرق به عمان, از جنوب به خلیج عدن و از غرب به دریای سرخ محدود است. مساحت این کشور تقریباً 536/869 کیلومتر مربع است.
جمهوری یمن را میتوان به 5 منطقه زیر تقسیم نمود:
• مناطق کوهستانی: که شمال و شمال غربی و قسمتی از جنوب یمن را پوشانده است. تقریباً دو پنجم مساحت پاورپوینت کشور يمن شمالی سابق را کوهستان تشکیل داده بود. این منطقه کوهستانی به (فلات الجبال) مشهور است و حاصلخیزترین منطقه یمن به شمار می آید.
• منطقه جلگهای: این منطقه در شرق و شمال ارتفاعات کوهستانی و به موازات آنها قرار دارد, امّا بیشتر به سمت صحرای (ربع الخالی) امتداد پیدا کرده و سپس به تدریج کاهش یافته است. استانهای (صعده), (الجوف), (شبوه), حضرموت و (المهره) دراین منطقه قرار دارند.
• منطقه ساحلی: زمین های مشرف به دریای سرخ, خلیج عدن و دریای عرب را شامل میشود.
• منطقه ربع الخالی: از مناطق صحرایی یمن است که در اطراف آن بعضی از گیاهان صحرایی میروید. در طول تاریخ, این صحرا دارای اسامی متعددی بوده است مانند صحرای بزرگ یمن و صحرای احقاف.
• جزایر یمن: که بیشتر در دریای سرخ پراکندهاند.
شهرهای مهم
یمن دارای شهرهای تاریخی و با اهمیت زیادی است که مهمترین آنها عبارتند از:
• صنعا: شهر صنعا مرکز استانی به همین نام و یکی از قدیمیترین پایتختهای دنیا است. این شهر مرکز سیاست و تجارت جمهوری یمن است. این شهر از زمان حضرت عیسی(ع) با این نام شناخته می شده است.
• مأرب: مأرب مشهورترین شهر یمن باستانی است که در شرق صنعا واقع شده و پایتخت قدیمی حکومتهای (سبا) و ملکه سبا (بلقیس) بود.
شهر مأرب همان دیار سبا است که خداوند در قرآن از آن یاد کرده و مردمانش را با سیل عرم عذاب کرده است.
• صعده: این شهر مرکز استان صعده و یکی از مراکز اصلی است که نقش مهم و عمدهای را در دوران اسلامی ایفا نموده است. این شهر همچنین توقفگاه حجاج و تجّاری که عازم مکه بودند, به شمار می آمد. شهر قدیمی این منطقه که با دیواری احاطه شده, مرکز حکومت امام الهادی (اوّلین امام زیدیهای یمن) بود و مسجدی نیز به همین نام در این شهر وجود دارد که در 243 کیلومتری شمال صنعا قرار گرفته و دارای ساختمانهایی است که دیوارهای آن در سالهای بسیار دور از گِل ساخته شده و هنوز هم پابرجاست. این شهر نیز دارای آثار باستانی و تاریخی است.
• شبوه: یکی دیگر از شهرهای قدیمی یمن است. شبوه به خاطر اینکه مرکز حکومت حضرموت بوده, در تاریخ تمدّن کهن یمن, دارای ارزش فراوانی است.
• ذمار: این شهر به خاطر معماری خاصّ و مدارس اسلامی آن, مشهور است. خانههای این شهر با استفاده از سنگهای سیاه زینتی ساخته شده است. این سنگهای سیاه که به طور بسیار مرتّب از آنها استفاده شده, جلوه خاصی به دیوارهای منازل این شهر داده است. مدرسه اسلامی (الشمسیه) این شهر فارغ التحصیلان بسیاری داشته است.
• عدن: عدن مرکز استان عدن است و مرکز اقتصادی و تجاری یمن محسوب میشود. عدن شهری باستانی است که رویدادهای تاریخی مهمی را به خود دیده است. این شهر مرکز راهبردی یمن به شمار میآید و اکنون مهمترین گذرگاه طبیعی دریای عرب و اقیانوس هند و گذرگاه مهمی برای دریای سرخ است.
• سیئون: این شهر در استان حضرت موت است و از شهرهای باستانی یمن محسوب می شود که محل زندگی قوم عاد گفته اند. آرامگاه منسوب به حضرت هود(ع) پیامبر قوم عاد, در این شهر واقع می باشد.
الحوطه,المحویت, مکلّا, الشحر, سیئون,البیضا , یاریم ـ ظفار, حمام دمت, اب, جبله, تعز, الغیضه, زنگبار و حدیده از دیگر شهرهای مهم یمن است.
اقوام و نژادها
مردم یمن از اقوام سامی و عرب قحطانی هستند. عرب قحطانی مادر و ریشه عربیت است که عربها را بدان منسوب میدانند. مردمی که در بخش شمالی زندگی میکنند عرب هستند ولی در بخش جنوبی از سالها قبل اقلیتهای دیگری از کشورهای هندوستان, پاکستان, سومالی, اریتره و اتیوپی به آنجا مهاجرت نمودهاند.
ساختار جامعه یمن
ساختار جامعه در یمن قبیلهای است. زبان رسمی در یمن, عربی است و به همان زبان نیز مینویسند.
یمن جدید
یمن تا سال 1962 میلادی تحت حاکمیت زیدیان بود و ساختاری یکپارچه داشت اما در آن سال افسران ارتش یمن علیه امام محمد بدر دست به کودتا زدند و جمهوری یمن را به وجود آوردند. این امر موجب بروز جنگهای داخلی در یمن شد که یک سوی آن طرفداران جمهوری و سوی دیگرش سلطنت طلبان بودند. این درگیریها سرانجام باعث شد که یمن به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شود و جمهوری دموکراتیک خلق یمن در 30 نوامبر 1967 در قسمت جنوبی یمن شکل گیرد. این جدایی میان دو یمن وجود داشت تا اینکه در دهه هشتاد قرن بیستم, گفتوگوهایی برای اتحاد میان دو یمن انجام پذیرفت که در نتیجه آن, جمهوری یمن در 22 مه 1990 از اتحاد جمهوری عربی یمن(یمن شمالی) و جمهوری دمکراتیک خلق یمن(یمن جنوبی) بوجود آمد.
[1] روزشمار تاریخ یمن
رئیس جمهور یمن متحد از سال 1978 میلادی علی عبدالله صالح بود. دوران حکومت وی بسیار طولانی بود و سرانجام در جریان بیداری اسلامی برکنار شد.
[2] علی عبدالله صالح؛ پدیدهای نادر در جهان عرب
پس از برکناری علی عبدالله صالح, دولت یمن کوشید طی اصلاحاتی مردم را راضی نماید اما این اتفاق نیفتاد و مردم یمن مجددا دست به اعتراض زدند. این اعتراضات که با رهبری حوثی های یمن پیگیری میشد در تابستان 1393 به اوج خود رسید. مردم سه خواسته اساسی داشتند که عبارت بودند از (سرنگونی دولت فاسد, لغو دستور آزادسازی حاملهای سوخت و اجرای نتایج کنفرانس گفتوگوی ملی). سرانجام حوثی ها توانستند پس از تصرف بخشهای مهمی در صنعا پایتخت یمن, دولت را به پای میز مذاکره بکشانند.
توافق نهایی برای حل بحران اخیر در یمن میان رئیس جمهوری و رهبران انصار الله در صنعا روز شنبه (29 شهریور 1393) با نظارت (جمال بن عمر), فرستاده ویژه سازمان ملل به یمن صورت گرفت. بر اساس این توافق, دولت (باسندوه) برکنار شد و با روی کار آمدن انصارالله در صحنه سیاسی یمن دولت جدیدی در این کشور تشکیل شد که ریاست آن را خالد بحاح بر عهده داشت. اما حوادث طوری پیش رفت که خالد بحاح از نخست وزیری استعفا داد و منصور هادی نیز از عدن به صنعا رفت. این رفتار منصور هادی واکنش حوثیون را به دنبال داشت و سرانجام منصور هادی به عربستان فرار کرد و عربستان سعودی بامداد پنجشنبه 6 فروردین 1394 به بهانه حمایت از رئیسجمهور مستعفی یمن, به یمن حمله کرد.
[3] عربستان به یمن حمله کرد
اکنون تقریبا در تمام مناطق یمن درگیری وجود دارد. نقشه روبرو مناطق درگیری در یمن را نشان میدهد.
اهمیت یمن
•اهمیت تاریخی
یمن سابقه تاریخی طولانی دارد و کشوری ریشهدار است. شهر مأرب مشهورترین شهر باستانی دنیاست که زمانی پایتخت بلقیس ملکه سبا و دیگر حکمرانان یمنی بوده و به ارض الجنتین معروف است. سد قدیمی مارب نیز از بناهای تاریخی یمن است که در این منطقه قرار دارد. سد مارب در 2670 سال قبل بین دو کوه بلق الایمن و بلق الایسر در عهد عبدالشمس موسی بنا شده است. قصر سلیمان هم در یمن بوده است. خاورشناس معروف آلمانی موریتز معتقد است که خط حروفی نخستین بار در یمن مشاهده شد و بر خلاف آنچه به نام سامیهای فینیقی ثبت شده است, مخترعین خط یمنیها بودهاند و فینیقیها بنای کتابت خود را بر بنیان کتابت عربی یمن نهادند.
یمن با چنین سابقه تاریخی دارای اهمیتی وافر است.
[4] یمن:سرزمین سبا
•اهمیت استراتژیکی
یمن با تسلط بر تنگه (باب المندب) قادر به کنترل دریای سرخ بوده و حتّی میتواند آنجا را با دارا بودن جزیره مهم و استراتژیکی (بریم) ببندد.
یمن دارای 200 جزیره است. دیگر جزایر مهم یمن عبارتند از:
جزیره (زقر) که امکان کنترل و مراقبت فعالیتهای دریایی آن نقطه را میسر میسازد.
جزیره (کمران)
جزیره (جبل الطیر) که مشرف بر آبراه منطقه است.
دیگر عوامل اهمیت یمن عبارتند از:
# نزدیکی این کشور به شاخ آفریقا
# همسایگی با عربستان
# دارا بودن سواحل طولانی در دریای سرخ و دریای عرب
# وجود بنادر مهمّی مانند عدن, حدید و فحا
•اهمیت عامل انسانی
یمن با داشتن جمعیتی حدود 23/850/000
[5] بانک جهانی
کشور پرجمعیتی در شبه جزیره محسوب میشود و بیشتر مردم یمن را افراد قبایل مسلّح و جنگجو تشکیل میدهند و لذا دولت یمن میتواند در موارد ضروری بیشتر از یک میلیون نفر را سریعاً بسیج نماید که برای عربستان سعودی نگران کننده است.•اهمیت عامل اقتصادی
این کشور از حاصلخیزترین مناطق شبه جزیره عربی است و علاوه بر آن با دارا بودن سواحل طولانی میتواند برای سرمایه گذاری جهت صید ماهی سودمند باشد.
علاوه بر این, یمن دارای منابعی است که تاکنون به دلایل گوناگون, فرصت استفاده و بهره برداری از آنها را نیافته است و نیاز به سرمایه گذاری دارد.
کشف نفت نیز در مرزهای مشترک یمن و عربستان سعودی موجب درگیریهایی بین دو کشور شده است و دولت عربستان سعودی در صدد ضمیمه کردن مناطق نفت خیز یمن به خاک خود میباشد.
وجود آثار باستانی و مناطق طبیعی بینظیر, در صورت امنیت این کشور میتواند در زمینه سرمایه گذاری برای صنعت توریسم مفید واقع شود.
•اهمیت عامل فرهنگی
یمن سرشار از آثار باستانی و میراث فرهنگی است که به بعضی از آنها در قرآن مجید نیز اشاره شده است و در سالهای اخیر, کاوشگران مشغول بیرون آوردن این آثار از زیر خاک میباشند. همچنین وجود کتابخانههایی مملو از کتابهای با ارزش خطی, بر اهمیت فرهنگی این کشور میافزاید.
ادیان و مذاهب
•اسلام؛ دین رسمی یمن, اسلام است. اکثر جمعیت این کشور مسلمان هستند. حدود 30 مسلمانان شیعیان زیدی مذهب و بقیه شافعی مذهب هستند.
[6] Library of Congress – Federal Research Division
تعداد کمی شیعه اسماعیلی مذهب و تعداد بسیار کم شیعه دوازده امامی نیز در یمن ساکن هستند.[7] شیعیان یمن:فرصتها و چالشها
• مسیحیت:
# کلیسای کاتولیکی رومی: کلیسای اسقفی عربی, این کلیسا مسئول منطقهای میباشد که شامل عربستان سعودی, امارات عربی متحده و یمن است و تخمین زده میشود که 600 هزار کاتولیک را دارا باشد.
# جامعه انگلیکنی: در چارچوب کلیسای اسقفی اورشلیم و خاورمیانه, یمن بخش اسقفی قبرس و خلیج فارس را تشکیل میدهد, این جامعه در عدن و صنعا بوده و پیروان آن از اتباع خارجی هستند. اسقف قبرس و خلیج فارس در قبرس اقامت داشته, در حالی که سرپرست خادمین کلیسا در خلیج فارس, مقیم امارات متحده عربی است.
• هندوئیسم: تعداد کمی از هندوها نیز در یمن زندگی میکنند.
پیشینه تشیع
پیشینه تشیع در این کش.ر دارای سابقه دیرینه ای است که به اهم آن اشاره می شود.در عصر پیامبر(ص)
یمن تنها کشوری است که مردمانش بدون جنگ و خونریزی و با رسیدن حضرت علی(ع) به عنوان فرستاده ویژه پیامبر اکرم(ص) به اسلام گرویدند. البته قبل از آن, باذان حاکم ایرانی یمن و بسیاری از ابنا (ایرانیان ساکن یمن) در ماجرای نامه نوشتن پیامبر (ص) به خسرو پرویز, اسلام آورده بودند.
[8] تاریخ طبری, طبری, ابن جریر, ج2ص 297؛
[9] سیره النبی,ابن هشام, ج1ص 45 ؛
[10] الطبقات الکبری ط العلمیه,ابن سعد, ج1, ص199؛
پیامبر(ص) قبل از حضرت علی(ع), خالد بن ولید و معاذ بن جبل را به یمن فرستاده بودند اما این دو موفق نشدند مردم را به اسلام جذب کنند
[11] تاریخ شیعه, ترجم سید محمد باقر حجتی, ص201.
؛ لذا پیامبر(ص) علی بن ابی طالب(ع) را به یمن فرستاد. ایشان افراد قبیله (حمدان) را که از بزرگترین قبایل یمن بودند, برای شنیدن نامه پیامبر اکرم(ص) دعوت نمود. عظمت گفتار پیامبر(ص) آنچنان قبیله حمدان را تحت تأثیر قرار داد که همه آنها در مدّت یک روز اسلام آوردند.[12] تاریخ طبری, ترجم ابوالقاسم پاینده, ج 4, ص1262.
پس از حمدان, قبایل مذحج و نخع نیز به دست حضرت علی (ع) اسلام آوردند. پس از ورود حضرت علی(ع) به یمن, اوّلین کسی که به واسطه آن حضرت اسلام آورد, زنی به نام امسعید برزخیه است. این زن منزل خود را به صورت مسجد در آورد و آن را (مسجد علی) نامید که اکنون نیز مشهور و پابرجاست.در عصر خلفا
دوستی میان یمنیها و حضرت علی (علیهالسلام) به حدی بود که از تعداد 23 نفری که هست اولی تشیع بعد از ماجرای سقفیه را تشکیل دادند, ده نفر از انصار یمنی بودند. در گزارش دیگری آمده است که وقتی زیاد بن لَبید أنصاری, نمایند خلیفه در (حضر موت) بود, حارث بن معاویه تمیمی, حارثه بن سُراقه کندی, اشعث بن قیس کندی از سران قبایل یمنی به او گفتند: ما از اهل بیت پیامبر (علیهالسلام) اطاعت خواهیم کرد, چرا شما آنان را از خلافت باز داشتید.
[13] منتظر قائم, اصغر, نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت, صص 86ـ94.
بعد از شکل گیری دوران خلافت, متصرفات اسلامی گسترش یافت و به منظور حمایتهای ستادی و پشتیبانی از ارتش مسلمانان, به فرمان خلیف دوم شهرهای نظامی (کوفه) و (بصره) (در سال 16 ه.ق.) ایجاد شدند و برخی از قبایل یمنی برای سکونت به این مناطق کوچ کردند و بعد از مدتی چهره اجتماعی شهر به نفع یمنیها تغییر پیدا کرد.
(طایفه حمدان) جزو گروههایی بودند که در (کوفه) ساکن شده و در تحولات سیاسی جهان اسلام در قرن نخست نقش مهمی را ایفا کردند.
[14] محمد جعفری, سید حسین, تشیع در مسیر تاریخ, ترجمه سید محمد تقی آیت اللهی, ص106.
در عصر امام علی(ع)
زمانی که بحث خلافت علی بن ابی طالب (علیهالسلام) مطرح شد, به رغم مخالفتهای آن حضرت, قبایل یمنی بیش از دیگران در ترغیب حضرت امیر (علیهالسلام) برای پذیرش مسئله خلافت نقش داشتند و بنابر نقل, اولین کسی که با امام علی (علیهالسلام) بیعت کرد, مالک اشتر بود.
از جمله اقدامات اولیه حضرت علی (علیهالسلام) در اوایل خلافت, انتخاب والیانی برای سرزمینهای اسلامی بود. ایشان عبیدالله بن عباس را برای منطقه یمن انتخاب کرده و او را روانه این منطقه کردند.
[15] ابن طقطقی, محمد بن علی, تاریخ فخر در آداب ملکداری و دولتهای اسلامی, ترجمه محمد وحید گلپایگانی, ص304.
زمانی که امام علی (علیهالسلام) زمامداری امور را به عهده گرفت, از همان ابتدا کارشکنی همپیمانان گذشته شروع شد و واقعه [جنگ جمل|[جمل]] پیش آمد. در جریان واقعه جمل, نیروهای یمنی سپاه امیرمؤمنان (علیهالسلام) بسیار فعالانه در جنگ شرکت داشتند و از جمله عوامل اصلی پیروزی امام در جنگ بودند.
در نبرد صفین نیز برخی از چهرههای سیاسی یمنی تلاشی بسزا از خود نشان دادند که از جمله آنان, مالک اشتر, عُدَی طایی, زُحَرْ بن قیس و هانی بن عُروه بودند.
[16] نصر بن مزاحم, پیکار صفین, به تصحیح و شرح عبدالسلام محمد هارون, ترجم پرویز اتابکی, ص191.
از دیگر قبایل یمنی که در ماجرای صفین حضور داشتند, بَنو أحمس از تیر بُجیله بن اَنمار بن نزار بودند که به گفت مؤلف (پیکار صفین), هفتصد نفر از این طایفه در این نبرد حاضر بودند.[17] نصر بن مزاحم, پیکار صفین, به تصحیح و شرح عبدالسلام محمد هارون, ترجم پرویز اتابکی, ص191.
وفاداری یمنیها به حضرت علی (ع) سبب شد که معاویه در صدد انتقام گرفتن از آنان بر آید. وی بسر بن ارطاه را به یمن فرستاد و او پس از ورود به یمن مرتکب جنایات زیادی شد؛ سی هزار نفر را کشت؛ گروهی را در آتش سوزاند و زنان حمدان را اسیر کرده, در بازار به فروش رساند.
[18] تاریخ شیعه, ص208.
وقتی اخبار جنایات این شخص به حضرت علی(ع) رسید, وی را نفرین کرد و فرمود, خدایا, این آیین و عقل و خودسری را از او بگیر. بسربن ارطاه دچار وسواس شده و دیوانه شد و در همین حال مرد.
[19] تاریخ طبری, ج 6, حوادث سال چهل, ص81ـ80.
دوران معاویه
معاویه وقتی به حکومت رسید میزان تقابلش با شیعیان افزایش یافت و در این میان شیعیان یمنی بسیار آزار دیدند. حجر بن عدی
[20] مسعودی, مروج الذهب, ترجمه ابوالقاسم پاینده, ج 2, ص8.
و عمرو بن حمق خزاعی[21] تاریخ یعقوبی, ج 2, صص 164 و 165.
دو نفر از برجستگان شیعه بودند که در دوران معاویه به شهادت رسیدند. این دو و بویژه حجر علیه تعدیات معاویه افشاگری میکردند و همین امر سبب شد که معاویه آنان را به شهادت برساند.جنبش حجر بن عدی را باید جدیترین حرکت شیعی بعد از صلح امام حسن (علیهالسلام) تا قیام امام حسین (علیهالسلام) دانست. این حرکت چنان باعث دغدغ خاطر و نگرانی امویان شد که تمام امکانات خود را برای سرکوب آن بسیج کردند و حتی برای توجیه قتل وی, بزرگان (کوفه) را به گواهی طبیده و او را عنصری خارجی معرفی کردند.
دوران امام حسین
در دوران حسین بن علی (علیهالسلام) نیز هنگامی که کوفیان برای دعوت از امام اعلام آمادگی کردند و سیل پیامها به سوی امام سوم (علیهالسلام) روانه شد, کثیری از یمنیان در شمار دعوت کنندگان امام بودند. زمانی که امام قصد رفتن به کوفه را داشت, عبدالله بن عباس از روی نصیحت از حسین بن علی (علیهالسلام) خواست تا به جای کوفه, (یمن) را برای سکونت انتخاب کند؛ چون در این سرزمین شیعیانی بودند که دل در گرو محبت اهل بیت (علیهمالسلام) داشتند.
[22] ابوحنیفه دینوری, اخبار الطوال, ترجمه محمود مهدوی دامغانی, ص291.
حماس عاشورا جلو دیگری از عرصه گردانی یمنیان بود. چنانچه در منابع آمده است از مجموع شهدای این رخداد خونین 34 نفر از یمنیان بودند.
[23] نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت, ص200.
بعد از واقعه عاشورا, گروهی از شیعیان از اینکه در دفاع از سرور جوانان بهشت کوتاهی کرده بودند, از رفتار خود پشیمان شده و برای اینکه گذشته را جبران کنند هستههای مقاومت علیه سلطه اموی را ایجاد کردند. از جمله این تحرکات, اقدام نظامی گروه توابین بود که به رهبری سلیمان بن صُرَدَ خُزاعی, حرکت اعتراضی خود را آغاز کردند. عناصر اصلی و فردی این نهضت شیعی را یمنیها تشکیل میدادند و بعدها جان خود را برای عقیدهشان در دفاع از اهل بیت (علیهالسلام) از فدا کردند.[24] تشیع در مسیر تاریخ, ص272.
دوران اموی
اواخر دوره بنی امیه که دعوت عباسیان آشکار شد, با توجه به قرابت و خویشاوندی (طالبیون) و (بنی عباس) شیعیان از عباسیان حمایت کردند و از این رو در سال 129 ه.ق. ابوحمزه و عبدالله بن یحیی که ملقب به طالب الحق بود, بیآنکه کسی آنها را از احوال ابومسلم خراسانی آگاه کند, در یمن دستارهای سیاه بر سر بسته, جامههای سیاه پوشیده و پرچمهای سیاه برافراشتند و مخالفت خود را با مروان حمار اموی اعلام کردند.
آنها (صنعا) را به تصرف خود درآورند. طالب الحق مقر خود را در (صنعا) مستحکم کرد و ابوحمزه به (مکه) رفت و موفق شد, والی مکه را از آن شهر بیرون کند. او بعد از مدتی (مدینه) را نیز به تصرف خود درآورد. البته اقدامات او با واکنش سخت مروانیان رو به رو شد و سپاهیان او در جنگی سخت در حوالی مدینه از لشکریان اموی شکست خوردند و ابوحمزه نیز کشته شد.
بعد از پایان کار ابوحمزه, امویان به سوی صنعا لشکر کشیدند و موفق شدند که طالب الحق را به قتل رسانده و مجدداً صنعا را به متصرفات اموی بر گردانند.
[25] تاریخ حبیب السیر خواندمیر, زیر نظر محمد دبیر سیاقی, ج 2, ص197.
دوران عباسی
یمن در قرن نخست پیدایش حکومت عباسی تحت حاکمیت عباسیان بود تا این که هادی یحیی بن حسین بن قاسم رسّی, متولد 245 ق, در سال 280 در یمن پایهگذار حکومتی مستقل به نام شیعیان زیدیه شد. از آن پس تا دوران معاصر, یمن و بهویژه بخشهای شمالی آن به پایگاه سنتی زیدیه تبدیل شد و امامان و شخصیتها و جریانات فکری بسیاری در آن منطقه ظهور کردند.
حکومت زیدیه
حکومت زیدیه در یمن هرچند فراز و فرودهایی داشت وگاه قدرت از دست حاکمان زیدی خارج میشد با این حال زیدیان توانستند حدود 11 قرن قدرت را در اختیار داشته باشند.
عالمان
•شیخ احمد عبدالله الزایدی؛ بنیانگذار رابطه الشیعه الجعفریه فی الیمن.
وی پیش از تأسیس این تشکل, سازمانی را با نام اتحاد القوی الإسلامیه الثوریه در سال 1991 م. ایجاد کرده بود که بعداً به دلایلی منحل شد.
نیروهای امنیتی مصر تاکنون چندین بار وی را در قاهره دستگیر کردهاند که آخرین بار آن در اواخر ماه ژوئن 2014 بود که البته چند ساعت بعد وی را آزاد کردند.
[26] الداعیه الشیخ احمد عبدالله الزایدی فی طریقه الی صنعا
پیش از این وی یک بار در سال 2008 نیز به مدت 14 روز در زندانهای مصر بازداشت بود و آنگونه که خود وی پس از آزادی گفته بود, نیروهای امنیتی مصر از او درباره روابطش با حوثیها و ایران بازجویی کرده بودند. بازداشت وی در آن زمان واکنشهای بسیاری را در یمن به دنبال داشت و اعتراضات بسیاری علیه اقدام مصر صورت پذیرفت که در نهایت مصر وی را آزاد کرد.[27] مصر تفرج مؤسس رابطه الشیعه الجعفریه فی الیمن
قبل از آن هم در سال 2