بخشی از متن پاورپوینت قوت القلوب في معاملة المحبوب :
قوت القلوب فی معامله المحبوب (کتاب)
(قوت القلوب فی معامله المحبوب), که نام کامل آن (قوت القلوب فی معامله المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید), است, به زبان عربی و از آثار شیخ ابو طالب, محمد بن علی مکی در عرفان عملی است و به (قوت القلوب) شهرت دارد. این کتاب, مهمترین اثری است که از ابو طالب بر جای مانده و از آغاز, همواره از شهرت و اعتباری خاص برخودار بوده است. از قول ابو الحسن شاذلی نقل کردهاند که: (کتاب قوت القلوب, تو را روشنایی میبخشد). تاریخ تالیف این کتاب, به درستی معلوم نیست, ولی چون در آن از ابو الحسن بن سالم با عبارت (رحمه الله) یاد میکند, میتوان گفت: زمان نگارش آن, بعد از 360 ق, بوده است.
فهرست مندرجات
1 - ساختار کتاب2 - گزارش محتوا
2.1 - عناوین سرفصلهای کتاب
2.2 - اهمیت قوت القلوب نزد عرفا
2.3 - کلام باسل عیون السود
3 - وضعیت کتاب
4 - پانویس
5 - منبع
ساختار کتاب
کتاب, مشتمل بر چهل و هشت فصل است و در دو جلد تنظیم شده است. حدود 32 فصل در جلد اول و بقیه در جلد دوم ذکر شده است.
شیوه مؤلف, در هر فصلی, بر نقل آیات و روایات و حکایات و اقوال بزرگان در خصوص موضوع آن فصل, استوار است.
گزارش محتوا
(قوت القلوب) را میتوان روشنترین و کاملترین بیان تصوف زاهدانه سدههای اولیه و از نخستین کوششهای جامع و منظم در تطبیق و سازگار کردن آداب و آرا صوفیه با موازین شریعت به شمار آورد.
در این کتاب, از مایحتاج مرید تا رسیدن به توحید سخن گفته میشود؛ مایحتاجی اعم از فقه اصغر که فروع دین و تکالیف شرعی است و فقه اوسط که علم اخلاق است و فقه اکبر که عقاید است و نیز از تطبیق تصوف با تشرع و طریقت با شریعت بحث میشود.
عناوین سرفصلهای کتاب
عناوین سرفصلهای کتاب به شرح زیر است:
1. در بیان آیاتی که در آنها ذکر معامله است؛
2. در بیان آیاتی که در آنها اوراد شب و روز ذکر شده است؛
3. در بیان وظایف واجب و مستحب مرید در روز و شب؛
4. در بیان اذکار و آیاتی که بعد از نماز صبح مستحب است قرائت شود؛
5. در بیان گزیدهای از دعاهای بعد از نماز صبح؛
6. در بیان وظایف مرید بعد از نماز صبح؛
7. در بیان اوراد هفت گانه روز؛
8. در بیان اوراد پنج گانه شب؛
9. در بیان وقت فجر و حکم دو رکعت آن و حکم وتر و وقت قضا و ادای آن و... ؛
10. در بیان شناخت زوال و زیادی و کمی سایه با قدمها و اختلاف آن در تابستان و زمستان؛
11. در بیان فضیلت نماز در روزها و شبهای هفته؛
12. در بیان نماز وتر و فضیلت نماز در شب؛
13. در بیان اوراد و اذکاری که مستحب است عبد در هنگام برخاستن از خواب برای تهجد و در وقت بیدار شدن هنگام بامداد بگوید؛
14. در بیان تقسیم شب برای خوابیدن و شب زنده داری و ویژگیهای شب زنده داران و سحرخیزان؛
15. در بیان تسبیح و ذکر و نماز بنده در روز و شب و فضیلت نماز جماعت و بیان افضل اوقات اجابت و نماز تسبیح؛
16. در بیان معامله عبد در تلاوت قرآن و ویژگی تلاوت کنندگان واقعی قرآن؛
17. در بیان برخی از آیات قرآن که مشتمل است بر اجمال , ابهام , اختصار, تکرار, تفصیل و ایصال و ستایش دانشمندان و نکوهش بی خبران و تفسیر آیات غریب و مشکل قرآن؛
18. در بیان اوصاف ناپسند اهل غفلت؛
19. در بیان قرائت قرآن با صدای آشکار و تفصیل احکام قرائت به صدای آشکار و آهسته؛
20. در بیان احیای شبهایی که امید است احیای آنها دارای فضیلت و استحباب باشد و دوام اوراد در روزهایی که فضیلت دارند و آن نوزده روز است؛
21. در بیان جمعه و آداب و رسوم آن و آنچه که در روز و شب جمعه برای مرید استحباب دارد؛
22. در بیان روزه و اوصاف روزه داران و روزههای استحبابی و روشهای روزه داران در روزه و روزه خاص؛
23. در بیان محاسبه نفس و مراعات وقت؛
24. در بیان ماهیت ورد مرید و وصف حال عارف؛
25. در بیان تعریف نفس و تصریف یافتههای عارفان؛
26. در بیان مشاهده ی اهل مراقبه؛
27. در بیان اساس و بنیان سلوک مریدان؛
28. در بیان مراقبه مقربان و مقامات موقنان؛
29. در بیان اهل مقامات از مقربان و تشخیص اهل غفلت از مطرودان؛
30. در بیان تفصیل خواطر اهل قلوب و صفت قلب و تمثیل آن به انوار و جواهر؛
31. در بیان علم و فضیلت آن و اوصاف علما و فضیلت علم معرفت بر سایر علوم و روشن شدن شیوههای علمای سلف صالح و فضیلت علم سکوت و روش پرهیزکاران در علم و فرق بین علم ظاهر و باطن و بین علمای دنیا و آخرت و فضیلت اهل معرفت بر علمای ظاهر و بیان علمای دنیادار و وصف علم و شیوه تعلیم و نکوهش داستانها و سخنانی که گذشتگان به وجود آوردند و بیان اقوال و افعالی که مردم در میان خودشان رواج دادند و بیان فضیلت ایمان و یقین بر سایر علوم و... ؛
32. در بیان شرح مقامات یقین و احوال موقنان که نه مقام است: توبه , صبر , شکر , رجا